Sąd Apelacyjny przekazuję do ponownego rozpoznania sprawę Stowarzyszenia Tolerado przeciwko Fundacji Pro – prawo do życia

Adobe Stock

· Sąd Apelacyjny w Gdańsku, na skutek apelacji Stowarzyszenia Tolerado w sprawie przeciwko Fundacji Pro – prawo do życia, uchylił wyrok Sądu Okręgowego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

· Fundacja prezentowała w przestrzeni publicznej plakaty, na których widniały dane dotyczące skali zjawiska pedofilii wśród osób praktykujących homoseksualny styl życia.

· W opinii Tolerado, naruszało to dobra osobiste organizacji.

· Wcześniej Sąd Okręgowy w Gdańsku dwukrotnie oddalał powództwo Stowarzyszenia.

· Obecnie Sąd Apelacyjny uznał, że Tolerado, jako organizacja działająca na rzecz osób o skłonnościach homoseksualnych, ma prawo występować w tym postępowaniu i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy.

· Fundację Pro reprezentuje Instytut Ordo Iuris.

Sprawa dotyczyła ciężarówki, która w 2019 r. poruszała się po Gdańsku. Były na niej umieszczone plakaty z danymi pokazującymi skalę pedofilii wśród osób praktykujących homoseksualny styl życia. Z pojazdu były też nadawane komunikaty dźwiękowe na ten temat.

Zdaniem Tolerado, akcja Fundacji Pro – prawo do życia miała naruszać dobra organizacji. Stowarzyszenie złożyło pozew, w którym domagało się zaprzestania kampanii oraz usunięcia odnoszących się do niego treści umieszczonych na portalu stoppedofilii.pl. Tolerado wnosiło też o opublikowanie na wspomnianej stronie przeprosin oraz wpłaty 75 tys. zł zadośćuczynienia.

Prawnicy Instytutu podkreślali, że Fundacja Pro korzystała z wolności słowa gwarantowanej w art. 54 Konstytucji RP i art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Zaznaczali też, że Stowarzyszenie nie wykazało, które konkretnie treści miałyby stanowić naruszenie. Instytut zauważył ponadto, że wypowiedź o charakterze ogólnym, odnosząca się do niesprecyzowanej zbiorowości ludzkiej, nie może naruszać dóbr osobistych jednostki, która z tą grupą się identyfikuje. Nie ma bowiem możliwości określenia konkretnego adresata tej wypowiedzi.

Tolerado usiłowało także stosować obcą polskiemu porządkowi prawnemu konstrukcję przeniesienia roszczeń przysługujących z racji naruszenia dóbr osobistych. Stowarzyszenie stało na stanowisku, że mogłoby ono wykonywać roszczenia wynikające z domniemanego naruszenia dóbr osób praktykujących homoseksualny styl życia, gdyż zrzesza ono takie osoby. Prawnicy zauważyli, że strona pozywająca nie wskazała wzorca wrażliwości przeciętnego odbiorcy, którą miałaby naruszać kampania. Pełnomocnicy Fundacji Pro podkreślali też, że organizacja poprzez swoją inicjatywę włączyła się w żywą w przestrzeni publicznej dyskusję na temat pedofilii.

Sprawa była rozpatrywana przez Sąd Okręgowy w Gdańsku, który oddalił pozew Tolerado, podkreślając, że kampania społeczna nie narusza dóbr osobistych działaczy Stowarzyszenia. Stowarzyszenie złożyło apelację od tego orzeczenia. Sąd Apelacyjny dopatrzył się w wyroku Sądu Okręgowego uchybień proceduralnych i skierował sprawę ponownie do pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy po raz kolejny oddalił powództwo, stwierdzając, że, chociaż kampania, w jego opinii, narusza dobra osobiste osób identyfikujących się z ruchem LGBT, to Stowarzyszenie Tolerado nie jest uprawnione do występowania z takim powództwem. Dobra osobiste w postaci czci i godności przysługują bowiem jedynie osobie fizycznej. W ocenie sądu, konstrukcja przeniesienia roszczeń, którą próbowało zastosować Stowarzyszenie jest niedopuszczalna w polskim porządku prawnym. Sąd zaznaczył również, że, jeżeli dana osoba chciałaby występować z powództwem o naruszenie dóbr osobistych w tej sprawie, musiałaby wykazać swoją przynależność do grupy dotkniętej domniemanym naruszeniem. Ponadto, statut Stowarzyszenia nie określa skłonności seksualnych jakie mieliby mieć jego członkowie.  

Tolerado ponownie złożyło apelację od orzeczenia Sądu Okręgowego. Sąd Apelacyjny w Gdańsku uchylił apelację i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez Sąd Okręgowy. W ocenie sądu, materiały zaprezentowane na furgonetce wskazują, że skłonności homoseksualne można łączyć z pedofilią czy seksualizacją dzieci. Sąd stwierdził, że Stowarzyszenie Tolerado działa na rzecz osób identyfikujących się z ruchem LGBT, zatem kampania potencjalnie narusza jego dobre imię i organizacja ma prawo do występowania z powództwem z art. 24 Kodeksu cywilnego.

Sąd Apelacyjny powołał się też na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sygn. C507/18). TSUE stwierdził, że włoskie stowarzyszenie, które reprezentowało adwokatów utożsamiających się z ruchem LGBT ma prawo występować o ochronę ich dóbr osobistych. Sprawa dotyczyła opinii prawnika z Włoch, który stwierdził, że nie zatrudniłby takiej osoby.

Obecnie sprawa będzie ponownie rozpoznawana przez Sąd Okręgowy w Gdańsku.